Het Vlaams Parlement schaft de opkomstplicht af voor de lokale en provinciale verkiezingen. Maar daar mag het niet bij blijven, beklemtonen vrouwennetwerk Ferm, jeugdbeweging KLJ en plattelandsvereniging Landelijke Gilden. ‘We moeten, samen met de politiek verantwoordelijken, alles in stelling brengen zodat de afschaffing het algemeen stemrecht niet ondergraaft.’ De drie organisaties pleiten voor meer participatie en een ‘stembusgang’ die aansluit bij de tijdsgeest. Ze stellen enkele pistes voor.
Onze democratie is een kostbaar goed en vereist een zorgvuldige aanpak. Het stemrecht bestaat amper een eeuw, dat voor vrouwen nog maar 70 jaar. Dappere mannen en vrouwen leverden hiervoor een bittere strijd. Vandaag kan elke volwassene met dit stemrecht - op een ‘beschaafde’ manier – laten weten wat zij of hij belangrijk vindt in onze samenleving. Het is cruciaal dat zoveel mogelijk burgers hun stemrecht uitoefenen en zo blijven deelnemen aan de samenleving.
Representatief
De kiezers en de stemresultaten moeten representatief blijven voor de samenleving, ook na de afschaffing van de opkomstplicht. Overheid en middenveld moeten er samen voor zorgen dat burgers niet (nog meer) afhaken. Onderzoek en de praktijk wijst uit dat bij afschaffing van de plicht de opkomst sterk daalt, en zelfs uitgesproken bij vrouwen, jongeren en kortgeschoolden.
Verkiezingsresultaten lijken ook maar legitiem wanneer een ‘redelijk’ percentage van de stemgerechtigde kiezers een stem uitbracht.
Stemrecht opwaarderen
Middenveldorganisaties Ferm, KLJ en Landelijke Gilden zijn al decennialang maatschappelijk actief op het Vlaamse platteland. Vandaag sporen ze de Vlaamse overheid aan om de uitoefening van het stemrecht en de politieke participatie van mensen – zeker op dit voor hen meest nabije niveau - meer dan ooit te stimuleren, uitdagend te maken en op een moderne leest te schoeien. Want verkiezingen zijn én blijven een democratisch hoogtepunt.
- Betrek en informeer jongeren vanaf hun eerste stemkans. Waardeer hun stem en daag hen op een laagdrempelige manier uit om te participeren. Bouw ook op school ruimte in voor maatschappelijke en politieke vorming. Dit verhoogt de betrokkenheid en het engagement op lange termijn.
- Nabijheid en herkenbaarheid zijn belangrijk om burgers echt te betrekken bij het beleid en de lokale samenleving. Lokale politici moeten voor zoveel mogelijk mensen aanspreekbaar blijven. Verplicht daarom gemeenten niet om te fusioneren en zeker niet tot onverstandige of te grote fusies.
- Betrek burgers op geregelde tijdstippen bij beleidsbeslissingen over hun directe leefomgeving. Maak werk van reële participatie, er zijn veel manieren om die vorm te geven, van digitale experimenten tot dorpsbabbels, dorpsraden, wijkwerking enz.
- Het verenigingsleven kan en wil een belangrijke partner zijn in het mee bouwen aan betrokkenheid en participatie. Steun middenveldorganisaties die werk maken van participatie- en vormingsmomenten rond politiek en burgerschap.
- Geef mensen de kans om dichtbij te gaan stemmen, bv. in een buurtpunt, een woonzorgcentrum of een ontmoetingscentrum en schep mogelijkheden om de stembusgang aantrekkelijker en zelfs feestelijk te maken. Geef bv. vrijwilligers hiervoor de middelen. Regel waar nodig het vervoer van minder mobiele mensen.
- Stem-on-web: organiseer de verkiezingen via het web. Dan kan de kiezer vanop om het even welke locatie een stem uitbrengen. Beperk de verkiezingen via het web niet tot één dag.
- Leg in de verkiezingswetgeving een voldoende hoge minimale opkomstdrempel vast waaronder verkiezingsresultaten ongeldig zijn. Dit stimuleert mobilisatie en een volgehouden inzet op betrokkenheid. Zo kan een zekere mate van representativiteit worden verzekerd.
Initiatiefnemers
Ferm is een enthousiast en positief ingesteld netwerk van 80.000 vrouwen in meer dan 800 lokale groepen in heel Vlaanderen. Met veel boeiende workshops, leuke activiteiten en fijne ontmoetingen, meer dan 50.000 in één jaar. Bij Ferm zijn 9.000 enthousiaste vrijwilligers actief. Ferm neemt standpunten in over maatschappelijke thema’s, telkens vanuit het oogpunt van de vrouw, en zet hiervoor ook acties op.
KLJ verenigt ongeveer 22.000 kinderen en jongeren in plaatselijke afdelingen in ruim 275 dorpen in Vlaanderen en Oost-België. Bij KLJ is iedereen van 6 tot 35 jaar welkom. KLJ wil in de eerste plaats toffe, ontspannende activiteiten in het eigen dorp aanbieden. Via deze activiteiten wil KLJ haar steentje bijdragen aan de opbouw van een leefbare maatschappij en dit vanuit christelijke waarden. Zinvol samenzijn en onszelf ontplooien, daar gaan we bij KLJ voor!
Landelijke Gilden is een vereniging die mensen met een hart voor het platteland samenbrengt. Het hele jaar door organiseren de vrijwilligers van onze 900 afdelingen leuke activiteiten in hun dorp. Altijd brengen we mensen samen in een gezellige sfeer waar amusement en genieten centraal staan.
Het hele jaar door zetten we ons in voor levenskrachtige dorpen en een vitaal platteland. Het behoud van de dorpsschool, veilig fiets- en wandelverkeer, de bescherming van de open ruimte, de sociale samenhang in het dorp, het zijn thema's die ons nauw aan het hart liggen.
