Terug naar Actualiteit >Rijdt het peloton proper?

De laatste wedstrijden en tochtjes van het wielerseizoen zijn gereden. De fietsen worden weer op stal gezet. Deze zomer deelden we 20.000 drankbidons uit met de boodschap ’Gooi geen afval op het platteland, dan blijft het voor iedereen plezant.’ Ons plattelandspeloton wou op deze manier de strijd aangaan met zwerfvuil. Maar hoe zit het nu eigenlijk met het echte wielerpeloton. Zijn zij niet de grote vervuilers? Wij trokken op onderzoek en spraken met een medewerker van Team Sunweb, profwielrenner Oliver Naesen, de organisator van De Ronde van Vlaanderen en de Belgische Wielerbond.

 

• Wat doet de ploeg?
• Wat doet de renner?
• Wat doet de organisator?
• Hoe zit het met de supporters?
• Wat doet de Belgische Wielerbond?
• De wielertoerist of wielerterrorist

 

Wat doet de ploeg?

Team Sunweb is een van de achttien ploegen die meerijden in de World Tour. De ploeg is zelf verantwoordelijk voor de voorzieningen van de renners. Ze zorgt ervoor dat de atleten op de locatie geraken, dat de hotels geboekt zijn, dat het materiaal in orde is en dat er bevoorrading is tijdens de wedstrijd. Het enige dat de renner moet doen is rijden, rijden, rijden en stoempen, stoempen, stoempen.

Laat ons beginnen bij het transport, want de renners en hun gevolg reizen de hele wereld rond voor de koers. Vrachtwagens en touringcars rijden af en aan naar elke wedstrijd en renners worden de wereld rond gevlogen. Wat de ecologische voetafdruk betreft, kan dit wel tellen. Deze zomer werd zelfs de vergelijking gemaakt met de vervuiling die veroorzaakt wordt op een weekend van de Formule 1 in Spa-Francorchamps. Zijn er dan geen alternatieven? “Het is moeilijk”, vertellen ze bij Team Sunweb. Vanwege hun beperkte bereik zijn elektrische wagens geen optie. Hybride wagens zijn niet altijd voorhanden of passen niet binnen het budget van de wagensponsor. Omdat de tussentijden vaak erg kort zijn, is de wagen of de trein niet altijd mogelijk. Als er al bespaard kon worden, zou het aan de kant van de organisator zijn. Maar ook daar ligt het heel moeilijk. De mensen willen een zo goed mogelijk live beeld hebben van de wedstrijd en daar horen nu eenmaal helikopters en motoren bij. Ook de vipwagens kan je niet zomaar schrappen. Alleen dankzij de sponsors kunnen er vandaag nog zulke grote wedstrijden plaatsvinden, want in tegenstelling tot veel andere sporten betalen de toeschouwers meestal niet om naar de koers te kijken. Gelukkig zijn er teams die hun voetafdruk te compenseren door CO2-bossen te ondersteunen. Zo is Team Sunweb ambassadeur van Trees for all. Zij kopen bomen aan als compensatie voor hun voetafdruk.

Daarnaast is er natuurlijk het onderhoud van de fietsen. Op dit moment zijn er al heel wat milieuvriendelijke producten op de markt, maar om marketingredenen worden die niet altijd even hard gepromoot. Blijkbaar denkt de consument nog te snel dat ecologische producten minder kwaliteitsvol zijn. Bij de teams ligt het anders. Zij hebben deze producten uitgebreid getest en kennen dan ook de eigenschappen van de producten als geen ander. Het is aan hen om de keuze te maken om al dan niet voor het milieuvriendelijke alternatief te gaan.

Wij kunnen alleen maar hopen dat de wielerteams met zorg voor het milieu te werk gaan, want de natuur is de speeltuin van hun atleten.

 

Wat doet de renner?

Vliegende drankbidons en wegwaaiende papiertjes van powerbars en andere snacks zijn schering en inslag tijdens tv-uitzendingen, maar kennen we wel het volledige verhaal? Deze zomer kregen we bij het uitdelen van onze drinkbus wel eens te horen: “We gooien die wel in het veld, zoals een echte prof.” Maar gooit een profwielrenner zijn drankbidon zomaar weg? Wij vroegen het aan voormalig Belgisch kampioen Oliver Naesen. Ja, wielrenners gooien hun drankbidons weg, maar veelal in afvalzones die de organisator van de wedstrijd hiervoor speciaal afgebakend heeft. Wanneer de wielrenners door zo’n zone rijden, heb je het gevoel dat je in een afvaloorlog terechtkomt. Op een paar honderd meters gooit iedereen al zijn afval weg, waardoor het er soms echt een stort is. Gelukkig neemt de organisator ook de verantwoordelijkheid om alles achteraf op te ruimen.

Oliver Naesen: “Indien er geen afgebakende afvalzone is, wordt het een ander verhaal. We proberen dan onze bidons zo gericht mogelijk weg te gooien naar het publiek. De mensen willen zo’n bidon als aandenken en vechten er soms echt om. Ik heb ooit mensen in een beek zien springen om er een weggewaaide bidon uit te halen. De bidons van bijna alle ploegen van de Pro Tour zijn bovendien biologisch afbreekbaar, maar we beseffen dat het toch enige tijd in beslag neemt vooraleer de bidon vergaan is.

De sociale controle in het peloton is trouwens ook wel groot. Renners zullen elkaar erop aanspreken wanneer een collega zijn afval zomaar weggooit, zonder na te denken. Natuurlijk is het soms wel kiezen voor het beste van de slechtse opties. Op cruciale momenten wordt er toch nog wel iets weggegooid om net iets aerodynamischer te kunnen starten aan de laatste kilometers. Maar ook dan proberen we om de afval ergens te gooien waar we zeker zijn dat het opgeruimd zal worden.

Graag wil ik wel duidelijk maken dat dit scenario zich alleen afspeelt op wedstrijden. Tijdens trainingsritten gaat alles mooi de vuilnisbak in en ik hergebruik mijn drankbidons. Ik ben trouwens al meerdere malen gestopt als ik zie dat er vuilnis weggegooid wordt tijdens een ritje met fans. Ja, een lege wikkel van een gelletje kan je niet zomaar terugsteken in je koerstruitje, maar je kan het perfect onder je zadel opbergen tot na de koers.

 

Wat doet de organisator?

Het is duidelijk dat de ploegen en de renners zo veel mogelijk hun best doen voor het milieu. Maar misschien komt de organisator nog het meeste in contact met het probleem van de afval. Hij is tenslotte op dat moment verantwoordelijk voor wat er zich afspeelt op het platteland. Flanders Classics – die onder andere de Ronde van Vlaanderen en Omloop Het Nieuwsblad organiseert – was bereid om met ons hierover in gesprek te gaan.

Voor de organisatoren is het platteland onbetaalbaar. Zonder dit mooie landschap, met zijn feeërieke wegen en heuvels, zijn er geen mooie wedstrijden. Daarom proberen ze ook zo veel mogelijk aandacht te besteden aan het vermijden en opruimen van zwerfvuil. Ze doen alles wat binnen hun mogelijkheden ligt. Zo zorgen ze ervoor dat er bij de wedstrijden op het parcours afvalzones zijn voor de renners. Nu is het natuurlijk wel aan de renners om die dan ook te gebruiken en daar is volgens de organisatoren wel nog een kleine mentaliteitswijziging nodig. Veel renners benutten deze zones wel, bijvoorbeeld tijdens de Ronde van Frankrijk. Maar in andere wedstrijden zijn er renners die deze zones toch nog overslaan.

 

Hoe zit het met de supporters?

De grootste vervuiling tijdens wielerwedstrijden doet zich eigenlijk vooral aan de rand van het parcours. Een Ronde van Vlaanderen, bijvoorbeeld, brengt een hele volksverhuizing aan supporters op de been. En meestal gaat zo’n volkstoeloop ook gepaard met een hele hoop afval. In de mate van het mogelijke spreekt de organisator af met de lokale besturen hoe de schoonmaak achteraf geregeld kan worden. Hij zorgt zelf voor het opruimen van de supportersdorpen.

“Wij vinden dat de toeschouwers een grote verantwoordelijkheid hebben. Wij kunnen er alleen maar voor zorgen dat de faciliteiten in orde zijn, maar we merken te vaak dat vuilnisbakken gewoon leeg blijven. De toeschouwers gooien hun rommel gewoon op de grond. Blijkbaar vervagen de waarden en normen tijdens massa-evenementen. Dat vinden wij heel jammer, maar het blijkt een algemene trend te zijn. Kijk maar naar de festivals in de zomer, die zitten met hetzelfde probleem. Als mensen weten dat er achteraf schoongemaakt zal worden, dan doen ze zelf niet meer de moeite om naar een vuilnisbak te lopen."

"Met onze partners werken wij wel volop aan allerlei projecten. Zo is er het recycleerprogramma van Coca-Cola en op korte termijn gaan we van start met herbruikbare bekers.”

 

 

Als mensen weten dat er achteraf schoongemaakt zal worden, dan doen ze zelf niet meer de moeite om naar een vuilnisbak te lopen.

 

Wat doet de Belgische Wielerbond?

Ook bij de sportfederaties is zwerfvuil een actueel thema. Traag maar gestaag veranderen de reglementen en er worden nieuwe sancties opgelegd. Zo wordt op 1 januari een nieuw reglement van kracht. Juryleden zullen de renners dan kunnen beboeten tot € 440. Indien het niet duidelijk is welke renner verantwoordelijk is voor het zwerfvuil, maar we wel weten om welke ploeg het gaat, dan gaat de boete naar de ploeg. Ook in de jeugdopleiding zal er aandacht besteed worden aan het zwerfvuilthema. En ook bij de jeugd komen er boetes voor het weggooien van vuilnis tijdens wedstrijden.

 

De wielertoerist of wielerterrorist

Fietsen is een van de sporten die het meest beoefend worden op het openbaar domein van ons mooie Vlaamse platteland. Alleen vergeten velen dat het landschap slechts zo mooi en gezellig kan blijven als iedereen zijn steentje bijdraagt. Dus neen, beste (wieler)toerist, jouw papiertjes en drinkbussen horen niet thuis in onze velden, zoals je denkt te zien op tv. En neen, beste recreatieve fietser, de blikjes en plastic flesjes die je leegdrinkt tijdens je ritje op zondag horen niet in een wei tussen de koeien en paarden. Neem je vuilnis terug mee naar huis als je geen vuilnisbak tegenkomt op je route. 

 

Als iedereen zijn steentje bijdraagt Ondanks alles wat sommige mensen denken, liggen de renners van het profpeloton wel wakker van zwerfvuil en waarderen ze het mooie platteland waarin ze fietsen. Maar is er nog een lange weg te gaan, bij competitieve zowel als recreatieve en passieve fietsers. Landelijke Gilden besluit: “Tijd voor actie!”