Last van kaalgevreten buxus?

De vraatschade door de rupsen zorgt voor grote bezorgdheid bij tuinliefhebbers en kwekers. Dankzij hun correcte en efficiënte aanpak lijkt de opmars van de buxusmot stilaan onder controle.

SOS buxusmot geeft advies hoe en wanneer je de buxusmot best aanpakt.

buxusmot, adult

Hoe de buxusmot herkennen?

De buxusmot, de rups en de poppen

De vleugels van de buxusmot zijn helderwit van kleur met een bruine rand. Het lichaam is ook wit met een bruine kop en bruin achterlijf. Er is een zeldzame variant die geheel bruin is. Van tip tot tip is de mot ongeveer 4 cm breed. De mot vliegt vooral 's nachts, soms spot je hem overdag.

Jonge rupsjes zijn vuilgeel van kleur en moeilijk te zien. Oudere rupsen hebben een zwarte kop en een felgroen lijf met een patroon van zwarte stippen en zwarte en lichte lengtestrepen. Ze vervellen een keer of zeven. Een volgroeide rups is 4 cm lang en verschuilt zich binnenin de buxusplant.

Hoe de schade herkennen?

De prille schade is haast onzichtbaar. De kleine rupsjes die net uit het ei komen, zitten aan de onderzijde van de buxusbladeren. Ze schrapen er het bladmoes weg. Van bovenaf lijkt het of de blaadjes versierd zijn met grillige lijnpatronen. Doordat de rupsjes klein zijn, is de schade eerder beperkt en niet zo opvallend.

De schade wordt steeds duidelijker waar te nemen naargelang de rupsen groeien. Ze vreten steeds grotere happen uit de bladrand zodat enkel nog een skelet van het blaadje overblijft. Na enkele dagen is de hele twijg van de buxus kaal en zie je bundeltjes van dode blaadjes die aan elkaar gesponnen zijn (spinsels). Op de plant vind je ook de grauwgroene uitwerpselen van de rupsen terug, net als de resten van de vervelde rupsen en de poppen.

Schade door buxusmot

Grote aantallen rupsen kunnen een volledige buxusplant kaal vreten. De buxus verliest tijdelijk zijn sierwaarde, maar herstelt meestal volledig. In de zomer heb je na 6 tot 8 weken opnieuw mooie, groene scheuten. Je hoeft aangetaste planten niet meteen te verwijderen. Zorg voor een optimale bemesting, want een gezonde plant heeft meer weerstand tegen ziekten en plagen.

rups van de buxusmot

Hoe de buxusmot beheersen?

Pak de plaag aan als je rupsen ziet in april, in juli en in september. Geef de voorkeur aan fysische en biologische bestrijdingsmiddelen. Een professionele tuinaannemer heeft een ruimer gamma aan bestrijdingsmiddelen ter beschikking, waaronder ook biologische.

Begin met een snoeibeurt om haarden met eitjes, rupsen of poppen te verwijderen. Doe dit in het najaar of in het voorjaar. Zo haal je de overwinterende rupsen weg en hoef je deze in het voorjaar alvast niet meer te bestrijden. Breng alle snoeiafval in een gesloten zak naar het containerpark. Bij een zware aantasting kan je de rupsen perfect bestrijden met een biologisch insecticide. Vraag advies over de correcte toepassing.

Veelgestelde vragen over de buxusmot

Lees hier

Wordt enkel buxus aangetast door de buxusmotrups?

In Europa, en dus ook bij ons, werden de rupsen van de buxusmot tot nu toe enkel op verschillende soorten en cultivars van buxus aangetroffen. Het gaat voornamelijk om Buxus microphylla (waaronder var. insularis), Buxus sempervirens en Buxus sinica. In Azië worden hulst (Ilex purpurea), kardinaalsmuts (Euonymus japonicus en Euonymus alatus), schaduwkruid (Pachysandra terminalis) en oranje jasmijn (Murraya paniculata) ook als waardplant van deze plaag beschouwd. Tot op heden werd in Europa op deze plantensoorten nog geen schade van de buxusmot vastgesteld. Bij het PCS loopt momenteel een proef om deze stelling te testen.

Wat doe ik met het snoeiafval van aangetaste buxusplanten?

Het is geen optie om het snoeiafval van buxus die geplaagd is met buxusmot zelf te composteren. Is de schade aan de buxus te ver gevorderd, dan zit er niets anders op dan de aangetaste struik af te voeren. Leg daarbij enige zorg aan de dag. Want in die buxusresten zitten eitjes, rupsen en poppen die er nog een tijdje op kunnen overleven en de buxusmot zelf kan al vliegend ettelijke kilometers afleggen. Alle snoeiafval is een belangrijke bron van nieuwe infecties door buxusmot, zowel thuis voor je buren en ook als je onderweg bent naar het recyclagepark.

Zijn feromoonvallen een goede bestrijdingstechniek?

Feromoonvallen geven een goede  aanduiding over de aanwezigheid van vlinders en helpen de komst van nieuwe rupsen te voorspellen, maar zijn geen bestrijdingsmiddel. Ze vangen enkel de mannelijke motten. Een vliegenmepper is wel efficiënt, vang de motten bij valavond. Blijf de hele zomer alert want nieuwe motten kunnen je planten belagen.

Zijn er nog andere waardplanten voor de buxusmot?

Twee onafhankelijke onderzoeken bevestigen dat zowel Pachysandra terminalis als Euonymus de potentie hebben als waardplant voor de buxusmot. Er zijn echter nog geen bevestigde meldingen dat in de vrije natuur de vlinders hun eitjes ook op deze planten afzetten. Referentie: PCS, Destelbergen en Helicon MBO, Geldermalsen.

Ik zie buxusmotrupsen op andere planten, hoe kan dat?

Vaak zien we dat de rupsen van de buxusmot, eens ze de buxus volledig opgegeten hebben, op zoek gaan naar voedsel. Ze kruipen over paden, gevels en andere planten op zoek naar eten. Zo kunnen we de buxusmot aantreffen op andere planten zonder dat de rupsen daar effectief van eten. 

Zie je toch vraat aan andere planten, ga dan goed na of een andere soort rups of een andere parasiet (bijv taxuskever) deze vraat aan de plant kan veroorzaakt hebben. Indien je effectief de rups van het blad ziet eten, kan je er zeker van zijn dat de buxusmot de betreffende plant als voedsel opneemt. 

Partners

Om de verspreiding van deze plaag onder controle te houden is correcte informatie nodig over de meest efficiënte methode van aanpakken. Onderzoeksinstellingen PCS en ILVO onderzochten in 2018 en 2019 de levenscyclus van de motten en beoordeelden allerlei bestrijdingstechnieken. Landelijke Gilden en AVBS vertalen deze verworven kennis naar praktische tips voor jouw tuin.

Deze website is gebaseerd op het onderzoeksproject 'Sensibilisering rond het monitoren en beheersen van de buxusmot (Cydalima perspectabilis) in Vlaanderen'. PCS is eigenaar van het gebruikte fotomateriaal.

partners in SOS buxusmot