Menu

Terug naar Actualiteit >Hoe de buxusmot bestrijden?

Geschreven op 09 april 2019. - Nieuws, Tuinieren
buxusmot bestrijden

De keuze van de bestrijdingsmethode hangt in de eerste plaats af van de aantastingsgraad en de hoeveelheid aangetaste buxus. Snel ingrijpen als er rupsen zijn, helpt om de plaag het volgende seizoen in te perken. Controleer dagelijks je buxusstruiken in de maanden maart, juni en september.

Zie je schade en rupsen? Hoog tijd voor actie!

Welke bestrijdingstechniek pas je toe?

De professionele gebruiker heeft toegang tot een ruimer gamma aan bestrijdingsmiddelen in vergelijking met particulieren en openbare besturen. Tuinliefhebbers boeken goede resultaten door op het juiste moment de rupsen aan te pakken en de buxusplanten te vertroetelen.
 

Hou de buxus gezond

Een plaag preventief te snel af zijn, begint met een goede verzorging van de plant. Een gezonde plant is een sterke plant. Voor de algemene verzorging van buxus verwijzen we graag naar http://www.buxuscare.com.

Controleer de buxusplanten in april, juni en september

Om een succesvolle bestrijding te garanderen, is het van groot belang om de aanwezigheid van de rupsen al in een vroeg stadium te detecteren. Het is daarom belangrijk om de rupsen (en motten) snel en correct te herkennen en ook goed te weten wanneer de rupsen en motten actief zijn. 

De rupsen overwinteren in een coconnetje dat hangt aan de takken tussen de spinsels. Ze worden actief vanaf april en blijven in het rupsstadium tot in mei. Daarna verpoppen ze en verschijnen enkele weken later de nachtvlinders. Die zorgen dan voor een nieuwe generatie rupsen die vooral in de zomer actief is. In september kan je een derde lading rupsen verwachten.

Inspecteer dus regelmatig de planten op aanwezigheid van rupsen en schade. Grijp meteen in.

Natuurlijke vijanden

De buxusmot (Cydalima perspectalis) komt van oorsprong uit Azië en werd voor het eerst waargenomen in 2006 in het zuidwesten van Duitsland.

Deze mot verdraagt lage temperaturen, is zeer mobiel en heeft een grote voorkeur voor een inheemse plant die in Europa ruim verspreid is, namelijk de buxus. Dat verklaart de snelle uitbreiding van de mot die we daarom ook buxusmot noemen. Het natuurlijk verspreidingspotentieel van de Europese populaties bedraagt 7-10 km/jaar.

Door die verre herkomst, zijn de natuurlijke vijanden voor deze rups in Europa voorlopig afwezig. Of onze vogels, sluipwespen, sluipvliegen of aaltjes nuttig zijn in de strijd met de buxusmot is nog niet bewezen.

Pak de plaag aan in de periode met rupsen

De ideale bestrijdingsmomenten zijn de momenten waarop de (jonge) rupsen aanwezig zijn en voor ze verpoppen.

Er zijn drie periodes in het jaar waarbij de rupsen bestreden kunnen worden.

  • April tot mei, als de rupsen uit hun overwinteringsplaats tevoorschijn komen en vooraleer ze verpoppen.
  • Juli en augustus, als de eerste generatie rupsen uit de eitjes komt en zich op de bladeren stort.
  • September en oktober, als de rupsen van de tweede generatie uitkomen totdat ze zich inspinnen voor de overwintering. Door in te grijpen op het einde van het seizoen kan schade in het volgende seizoen worden beperkt.

Zodra de verpopping begint, kan je de verdere verspreiding enkel nog beperken door het wegknippen van haarden met rupsen en/of poppen. Voer snoeiafval, spinsels en rupsen altijd af naar het containerpark bij de te composteren fractie. Vervoer alles in een goed gesloten zak, zo vermijd je dat rupsen onderweg ontsnappen. Volg de evolutie van de plaag de hele zomer verder op.

 

Figuur: Aanpak buxusmot volgens de levenscyclus, ILVO, 2018

  • Hoe herken je een cocon, een rups, een pop en de buxusmot? Gebruik deze fiche (pdf).

 

Preventief behandelen van buxus?

Momenteel bestaat er geen enkel middel waarvoor op wetenschappelijk basis is aangetoond dat het een preventieve werking heeft tegen rupsen van de buxusmot. Basalt- of lavameel worden in dit opzicht af en toe vermeld, maar deze behoren tot de plantversterkende middelen en zijn niet erkend als gewasbeschermingsmiddel. Basalt- en lavameel kunnen gebruikt worden om bladeren droog te houden en dus schimmelaantasting te vermijden, maar het is niet bewezen of ze enige werking vertonen tegen de buxusmotrups. Koolzaad- en paraffineolie zijn wel erkend voor gebruik als bestrijdingsmiddel tegen zuigende insecten op buxus, zoals mijten, trips, wittevlieg, cicaden en blad-, wol-, dop- en schildluizen. Koolzaad- of paraffineolie mag je dus toepassen op buxus (vb. tegen spintmijt of bladluis), maar het is niet bewezen of er enige werking is tegen de buxusmotrups.

Chemische middelen inzetten vooraleer de aanwezigheid van rupsen is vastgesteld is bovendien uit den boze: het is zeer inefficiënt, slecht voor de natuur en het milieu, en het kan resistentie in de hand werken.

Lees ook:

Rupsen en poppen fysiek verwijderen

Bij een aantasting van een beperkt aantal buxusplanten, kan je de rupsen en poppen met de hand verwijderen en de spinsels wegknippen. Het verwijderen en wegknippen van deze haarden is enkel efficiënt wanneer de schade duidelijk waarneembaar is en bij kleine aantallen rupsen en planten. Het is immers een zeer tijdrovende methode. In maart/april is het een goede tactiek om de overwinteringsspinsels weg te snoeien.

Een zwaar aangetaste struik kan men tot bij de grond afknippen. Verwijderde haarden, snoeiafval en weggenomen struiken dienen vernietigd te worden. Voer alles naar het containerpark in een gesloten zak. Gooi het zeker niet op je eigen composthoop.

Daarnaast blijkt het besproeien van de planten met een harde waterstraal een effectieve methode.

Ook het opzuigen van de larven zou doeltreffend zijn, maar lijkt praktisch minder haalbaar voor particulieren. Voor openbare besturen echter, die krachtige zuigers ter beschikking hebben en een nulgebruik van gewasbeschermingsmiddelen nastreven, is het mogelijk een interessante optie.

Biologische bestrijding

Steinernema carpocapsae is een aaltje of nematode dat rupsen aanvalt en doodt door de inwerking van een bacterie. Die bacterie is onschadelijk voor de mens en helpt het aaltje om zich voort te planten in het afgestorven insect. Laboratoriumexperimenten hebben aangetoond dat het Steinernema-aaltje in staat is om de rupsen van de buxusmot te doden. Of dit aaltje in de tuin even goed presteert, is niet bewezen, de eerste resultaten zijn teleurstellend. Toch zijn er bestrijdingsmiddelen te koop met Steinernema carpocapsae onder de handelsnamen Carpocapsae-System, Capsanem en C-green. Deze producten zijn zowel naar professionelen als particulieren toe commercieel vrij beschikbaar. Ook al zijn aaltjes vrij onschuldig, lees aandachtig de voorzorgsmaatregelen op de verpakking en pas ze toe. Lees ook aandachtig de werkwijze voor een goede toepassing, een verkeerde aanmaak van de vloeistof kan namelijk zorgen voor een sterk verminderde efficiëntie van de aaltjes. Kies een regenachtige dag uit voor de bestrijding, aaltjes werken enkel in vochtige omstandigheden.

Een andere mogelijkheid voor de biologische beheersing van jonge larven is het inzetten van insectendodende bacteriën, zoals Bacillus thuringiensis. Deze bacterie scheidt een gif af (Bt of Bt-toxine) dat de darmwand aantast bij insecten en hun larven, vooral rupsen. De impact van dit bestrijdingsmiddel op het milieu is gering. In België is Bacillus thuringiensis erkend voor de biologische beheersing van alle soorten van bladvretende rupsen op sierplanten, maar is enkel beschikbaar voor professioneel gebruik. Dit bestrijdingsmiddel doodt alle soorten van rupsen, dus niet enkel de buxusmotrups. Voor een afdoend resultaat bij buxus schakel je een professionele tuinaannemer in die ervaring heeft met deze bestrijdingstechniek.

PCS en ILVO onderzoeken momenteel door middel van een vergelijkende proef hoe efficiënt deze biologische bestrijdingsmiddelen zijn tegen de rupsen van de buxusmot.

Chemische bestrijding

Op dit ogenblik is een breed gamma aan chemische middelen tegen bladvretende rupsen beschikbaar voor professionelen. Voor particulieren is het aanbod veel beperkter. In de gecertificeerde biologische landbouw zijn enkel chemische middelen op basis van spinosad of natuurlijke pyrethrines toegestaan. Dezelfde producten zijn ook voor particulieren beschikbaar in de handel. Koop deze producten bij voorkeur in een tuincentrum waar men duidelijk advies geeft. Vermijd aankopen via het internet. Buitenlandse websites verkopen immers vaak middelen die niet erkend zijn voor gebruik in België.

Bij deze biologische insecticiden zijn de werkzame stoffen afkomstig van een bron uit de natuur, bijvoorbeeld uit plantenextracten. Nadeel is dat veel producten niet-selectief zijn en dus schadelijk voor alle insecten en niet enkel de buxusmot. Zo bestaan er biologische producten op basis van gebruiksklare mengsels van pyrethrinen met koolzaadolie of op basis van spinosad, een insecticide geproduceerd op basis van een bodembacterie. Deze producten zijn beschikbaar voor professioneel gebruik in de biologische landbouw of voor gebruik door particulieren.

Het gebruik van al deze producten wordt afgeraden tijdens de bloeiperiode van de buxus (meestal in april) omdat het risico's inhoudt voor de bestuivende insecten. Om dezelfde reden wordt best niet gespoten op buxusplanten in de onmiddellijke omgeving van bloemperken met nectarplanten in volle bloei of in moestuinen.

Lees zeker ook deze artikels:

Hoe bepaal ik het aantal behandelingen per jaar?

Dat hangt af van de aanwezigheid van de rups. Observeren is dus zeer belangrijk. Preventief spuiten met insecticiden heeft geen enkele zin. Hou er ook rekening mee dat de meeste insecticiden slechts twee- of driemaal per jaar mogen toegepast worden (zie bijsluiter product). Indien zich toch een extra behandeling opdringt, gebruik dan een insecticide met een actieve stof uit een andere resistentiegroep. In het ideale geval wissel je af tussen insecticiden met een verschillende werking, zo beperk je ook de kans dat de rupsen resistent worden t.o.v. de gebruikte insecticiden.

Neem voorzorgsmaatregelen bij bestrijding ernstig

Ga je zelf aan de slag met bestrijdingsmiddelen, hou je dan aan de voorzorgsmaatregelen en vraag advies aan de leverancier. Deze producten zijn giftig en moeten oordeelkundig toegepast worden.

  • Lees de gebruiksaanwijzing op het etiket.
  • Gebruik de correcte dosis, niet meer en niet minder. Voor de berekening van de dosis, lees het artikel Buxusmot: Stappenplan bij toepassing van bestrijdingsmiddelen
  • Koop een product dat zich specifiek richt tot de plaag die je gaat bestrijden. Laat je niet verleiden om een product te kopen dat ook werkzaam is tegen plagen die je (nog) niet moet bestrijden.
  • Spuit vroeg in de ochtend of laat in de avond, op een windluw moment. Hou rekening met de activiteit van bijen en andere bestuivers op het ogenblik van de bespuiting.
  • Hou kinderen en huisdieren uit de buurt en spuit niet op andere planten, zeker niet als ze in bloei staan.
  • Draag beschermende kledij. Masker, veiligheidsbril, handschoenen en spuitpak.
  • Eet of drink niet tijdens het toepassen en vermijd lichamelijk contact met de spuitvloeistof.
  • Reinig grondig alle recipiënten die in contact komen met het product en vermijd dat ze voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden.

Lees meer over gewasbescherming en toegelaten middelen voor particulieren bij fytoweb.

Feromoonvallen zijn geen beheersingsmethode

Al worden ze zo wel aangeprezen in de handel. Feromoonvallen lokken de mannelijke motten en zijn vooral een middel om waar te nemen of de buxusmot al dan niet in alarmerende hoeveelheden rondvliegt. Wanneer je de vallen best uithangt in de tuin, hangt samen met de levenscyclus van de buxusmot. Bekijk het schema in dit artikel.

Er bestaan commercieel beschikbare feromoonvallen die specifiek mannelijke buxusmotten aantrekken. Deze worden op 1,7 m hoogte opgehangen en bestaan uit een overdekte ‘delta’-val met kleefplaat of uit een vangbeker met water en detergent. Cruciaal bij beide types vallen is de houder met de lokstof, een seksferomoon dat 5 tot 8 weken actief is. Onderzoek in enkele Europese landen heeft aangetoond dat feromoonvallen een goede indicator zijn voor de aanwezigheid van mannelijke buxusmotten. Indien een buxusmot in een feromoonval wordt aangetroffen, blijft het noodzakelijk de nabij gelegen buxusstruiken op eiclusters en rupsen te controleren en aan te pakken.

Verzorg je buxusplanten

Ook geef je na een aantasting best een goede nazorg aan je buxusplanten. Meer informatie hierover vind je op buxuscare.com.

Monitoring en onderzoek

ILVO en PCS doen een proefveld-onderzoek naar de efficiëntie van verschillende bestrijdingsmiddelen en het monitoren van de motten en rupsen. De eerste waarnemingen starten in april en volgen de opkomst van rupsen, motten en nieuwe generaties rupsen doorheen het jaar.

AVBS en Landelijke Gilden stellen deze verworven kennis open naar een zeer breed publiek. Er zijn immers heel wat verhalen in omloop met foutieve informatie, die het imago van de veelzijdige buxus op de helling zetten. Er is geen reden om al je buxussen te rooien indien je geplaagd wordt door de buxusmot, een buxus heeft immers zeven levens. Bij een goede opvolging zullen afgevreten planten herstellen. Professionele tuinaannemers, tuincentra en kwekers helpen je graag verder met vragen over Buxus.

Blijf alert en red je buxus!

Wil je op de hoogte blijven van de evolutie van de buxusplaag? Registreer je op de nieuwsflits op www.SOSbuxusmot.be.

Professionele kwekers en tuinaannemers kunnen een beroep doen op het waarschuwingssysteem van het PCS om snelle en accurate informatie te ontvangen over plagen en bestrijdingstechnieken.

 

Partners SOSbuxusmot __________

 

 

Andere artikels over buxus en buxusmot

Ben je lid Landelijke Gilden en wil je gerichte informatie ontvangen over het aanbod en de activiteiten rond ‘Tuinieren’ in onze maandelijkse nieuwsbrief? Geef dit interessegebied dan door via landelijkegilden.be/mijn-lg/registratie

Nog geen lid? Word nu lid aan 14€ (normaal: 28€). 50% korting en een half jaar gratis (tot eind 2020). Ga snel naar lid worden.