In een zomerreeks in vakblad Boer & Tuinder trekken enkele redacteurs van Boerenbond - letterlijk - de boer op naar verschillende landbouwbedrijven in uiteenlopende regio's. Dat levert niet alleen een mooi plaatje over het bedrijf op, maar ook over de regio waarin het bedrijf zich bevindt. Die regio, en de bijhorende klimatologische omstandigheden, bepalen vaak mee de spelregels binnen het bedrijf. In Burg-Reuland, in het prachtige Oost-België, vinden we alvast een mooi voorbeeld van zo'n samenspel tussen landbouw en landschap!
Oost-België
Helemaal in het uiterste oosten van ons land ligt de Eifel, een landbouwstreek die men Hoge Ardennen noemt. In Vlaanderen spreekt men wel eens van de Oostkantons, maar de mensen horen daar liever Oost-België (of Ostbelgien in het Duits). Omdat we hier op het dak van ons land zitten, zijn er heel speciale klimatologische omstandigheden die de landbouw zeer sterk bepalen. Harde winters, en in sommige delen van Oost-België ook zeer veel neerslag, zorgen ervoor dat vooral melkveehouderij de hoofdbezigheid is van de boeren uit die streek. Grasland maakt immers het overgrote deel uit van de landbouwoppervlakte.
Het bedrijf
We gingen op bezoek bij Robert Dhur en zijn vrouw Renate Küches in Steffeshausen, een deel van Burg-Reuland. Daar baten ze een klassiek melkveebedrijf uit en verhuren ze ook nog vijf vakantiewoningen.
Steffeshausen ligt in het puntje van de provincie Luik, op enkele kilometers van de Duitse en de Luxemburgse grens. Vanop de Steinkopf, een hooggelegen uitzichtpunt, kan je bij helder weer tot een eind in Luxemburg en Duitsland kijken. Het bedrijf is een echt familiebedrijf want Roberts broer René zit ook mee in het bedrijf. Samen melken ze een 135 melkkoeien en houden ze het nodige jongvee. Omwille van het klimaat beperken ze zich tot grasland en sinds kort zaaien ze ook een aantal hectaren mais, met dank aan de selectiebedrijven die maisrassen hebben ontwikkeld die goed gedijen in het ruwe klimaat van de Hoge Ardennen.
Wild is een levensgroot probleem
Het grote probleem in deze streek is wel dat mais moet beschermd worden tegen plunderingen door everzwijnen. In Vlaanderen klagen we daar ook over maar in deze gebieden is de druk van everzwijnen die vanuit de vele bossen de velden opkomen nog veel groter. Zo moesten Robert en zijn broer dit voorjaar 2 ha mais met de hand herinzaaien nadat everzwijnen er een festijn hadden aangericht. Ze hebben dit jaar ook nog eens 2,5 ha grasland omgewoeld dat moest hersteld worden. Robert vertelde dat hij eens vijftig zwijnen heeft geteld op een enkel perceel!
Jagers zijn ook niet echt geïnteresseerd om op grote schaal op everzwijnenjacht te gaan omdat de Waalse administratie de jacht totaal onaantrekkelijk heeft gemaakt. Jagers worden verplicht om geschoten dieren te verkopen aan 10 cent per kilo aan een centrale inkoper die ze daarna kan commercialiseren. Als je weet hoeveel munitie kost, dan is de rekening snel gemaakt.
Waterscheiding
Alhoewel we in de inleiding stelden dat de Hoge Ardennen heel veel regen opvangen (tot 1400 liter/m² per jaar op Signal de Botrange), is de neerslag in Steffeshausen een heel stuk minder. Dit komt omdat de streek van Burg-Reuland achter de kam van de Ardennen ligt die nog ongeveer 100 meter hoger zijn. Daardoor ontstaat een regenschaduweffect waardoor men dit gebied relatief droog mag noemen. De Our, de rivier die door Burg-Reuland stroomt, is trouwens de enige rivier in België die consequent naar het zuiden stroomt. Het water komt uiteindelijk via de Moezel in de Rijn terecht. Daardoor staat de streek open naar het zuiden, wat zijn verzachtende gevolgen heeft op het lokale klimaat. Voor wandelaars en fietsers die van een uitdaging houden, zal het reliëf in deze streek zeker tot de verbeelding spreken. Tussen het dal en de top zit er vaak een hoogteverschil van 150 meter. Daardoor is akkerbouw ook al minder evident wegens het risico op erosie.
Toerisme is een interessant neveninkomen
De handicaps van de streek voor een rendabele landbouw bieden dan weer heel wat kansen om via het toerisme een centje bij te verdienen. Veel boeren en burgers hebben zich dan ook toegelegd op kleinschalig toerisme. De bossen, het reliëf, het landschap, de rust en de kalmte zijn zeer aanlokkelijk voor iemand die even wil bekomen van het drukke leven of gewoon voor iemand die even de gewone omgeving wil ruilen voor een nieuwe.
Bij de familie Dhur heeft men dit al jaren geleden ingezien. Daarom hebben ze vlak bij het bedrijf een oude woning en bijgebouwen eigenhandig helemaal omgebouwd tot vijf vakantiewoningen. Deze uitbating hebben ze Haus Engel genoemd. Het hele jaar door zijn deze woningen verhuurd. Dat gebeurt meer in de zomer natuurlijk, maar ook in andere periodes van het jaar is er veel belangstelling voor de vakantiewoningen. Renate, Roberts vrouw, zorgt ervoor dat in deze uitbating alles vlot verloopt. Het feit dat ze perfect Nederlands spreekt als gewezen lerares, helpt natuurlijk om haar gasten die veelal uit Vlaanderen of Nederland komen op te vangen.
Het melkveebedrijf is daarnaast ook een uitermate interessante aantrekkingspool voor de toeristen. Robert en Renate getuigen dat veel van hun gasten eigenlijk ontstellend weinig weten over de landbouw, maar dat ze wel enorm geïnteresseerd zijn. Voor de kinderen is het natuurlijk een paradijs, zeker als ze met de kalfjes mogen bezig zijn. En blije kinderen maakt blije ouders. Robert vindt het trouwens helemaal niet erg als de gasten van Haus Engel even langskomen op het bedrijf. Hij laat hen graag kennismaken met de moderne landbouw en leert zijn gasten hoe melk vandaag de dag geproduceerd wordt. Een hele klus, maar wel een zeer dankbare.
Toeristische troeven van de streek
Langs Steffeshausen loopt ook een oude spoorwegbedding die nu omgebouwd is tot een RAVeL (Réseau Autonome des Voies Lentes of Autonoom netwerk van langzame routes), de Vennbahn. Omdat een trein geen steile hellingen op kan rijden, zijn deze Ravels zeer aangenaam om te fietsen. Doordat de hellingsgraad erg beperkt is, vormen hoogteverschillen geen probleem meer.
Er loopt ook een extreme mountainbikeroute door de streek: de Stoneman Arduena Route. Dit is een circuit van 176 km lang met in totaal 3900 hoogtemeters. Zelfs in twee of drie dagen is dit een serieuze uitdaging voor elke goed getrainde mountainbiker.
Wandelroute over de Steinkopf
Deze wandeling voert vanuit de Ourvallei naar de hoogste punten van de streek waar men prachtige uitzichten vindt op een van de heuveligste landschappen van België: welkom in de Eifel.
- Moeilijkheid: medium
- Afstand: 12,8 km
- Duur: 3 uur 37 minuten.
- Hoogte oplopend: 314 meter
- Hoogte aflopend: 315 meter
Wandelen op het knooppuntnetwerk: Volg de volgende knooppunten: 44 > 49 > 33 > 12 > 32 > 42 > 43 > 47 > 31 > 30 > 4 > 3 > 1 > 44
Tips: Burchtruïne van Burg-Reuland en uitkijkpunt Steinkopf.
We beginnen de wandeling in Burg-Reuland aan het Cultuurhuis en vinden de oude spoorweglijn L47, die een zeer mooie RAVeL geworden is en een herinnering is aan het tijdperk waarin Burg-Reuland verbonden was met Berlijn. We volgen de gele rechthoeken of de aanduidingen van de wandelknooppunten en wandelen langs de Our, de enige rivier in België die van het noorden naar het zuiden stroomt. Op de andere oever ligt Steffeshausen aan de voet van het lokale bergmassief, de Eifel. We wandelen naar omhoog waarbij we soms in de wolken zitten maar wat een prachtig landschap zien we daarboven zeker bij helder weer! Wat verder lijkt het landschap te krimpen als het pad de oevers van de Irmisch bereikt, een kleine zijrivier van de Our. Vochtige zones, met een rijke biodiversiteit wisselen af met bossen en weilanden. In de valleien voelen watervogels zoals reigers zich thuis. Beneden komen we terug aan de Our en volgen de blauwe markering. We volgen een pad dat bezaaid is met bloemen naar boven en volgen de bergkam waar in het midden, uit het niets, een schuilplaats voor wandelaars opduikt. Na de afdaling komen we weer aan in Burg-Reuland waar een prachtige burcht boven het dorp uittorent. In de burcht kan men een tentoonstelling bezoeken over de geschiedenis van Burg-Reuland.
Aangezien deze wandeling een lus vormt, kan je om het even waar beginnen, ook in Steffeshausen.
Bron: toeristische diensten van Ostbelgien en van Burg-Reuland
www.ostbelgien.eu/nl/fiche/hiking/plezierwandeling-09-burg-reuland
www.reuland-ouren.be/nl/wandelen/plezierwandelingen/
Lees het artikel zoals het verscheen in Boer & Tuinder
